Tips om van Je Zwemmerseczeem Af te Komen

Hoewel het in de volksmond zwemmerseczeem wordt genoemd, zal de huisarts eerder spreken van voetschimmel. Is beide hetzelfde. De benaming ‘zwemmerseczeem’ zou kunnen aanduiden dat deze aandoening het gevolg is van (veelvuldig) zwemmen, maar dat is niet helemaal waar. Zwemmen kan een risico zijn, maar er zijn nog veel meer mogelijke risico’s die zwemmerseczeem kunnen veroorzaken.

Hierover later meer.

Zwemmerseczeem komt vrij vaak voor, meer dan je denkt. Ruim één tiende van de Nederlandse bevolking heeft hier wel eens last van. Als je de kinderen even niet meerekent, dan stijgt dit percentage naar 20%. Dit houdt in dat volwassenen gevoeliger zijn voor zwemmerseczeem dan kinderen.

Zwemmerseczeem is een infectie van de huid op vochtige plaatsen, plaatsen die vaak lastig af te drogen zijn. In dit geval spreken we over de voeten en dan met name tussen de tenen. Voetschimmel ontwikkelt zich prima op warme en vochtige plekken. Tussen de tenen is een ideale plek hiervoor!

Mogelijke oorzaken van voetschimmel

Zoals in de vorige paragraaf uitgelegd is, groeit de schimmel met name in een warme en vochtige huid, en dan met name tussen de tenen. Het feit dat voetschimmel in de volksmond zwemmerseczeem heet, is simpel uit te leggen: De huid wordt natuurlijk vochtig tijdens het douchen of zwemmen. En met name in openbare kleedruimtes, zoals in een zwembad, zullen vaak sporen van voetschimmel zijn. Er zijn altijd wel mensen met een voetschimmel die daar ook rondlopen of rondgelopen hebben. Het is dus heel gemakkelijk voor te stellen dat je zelf heel snel een voetschimmel kunt oplopen. Het is daarom van belang dat je in openbare ruimtes slippers draagt om de kans op voetschimmel zo klein mogelijk te houden.

Maar de openbare ruimte van een zwembad is natuurlijk niet de enige bron van voetschimmel. Zelfs mensen die nooit in een zwembad komen, kunnen last van zwemmerseczeem krijgen. Het is niet altijd duidelijk waar de bron gezocht moet worden. Maar volgens de wetenschap is een deel te wijten aan onder andere energiezuinige wasmachines. Door te wassen op lagere temperaturen kunnen de schimmels steeds gemakkelijker overleven na een wasbeurt.

Verschillende vormen van zwemmerseczeem of voetschimmel

Zwemmerseczeem ziet er niet altijd hetzelfde uit. Er zijn verschillende uitingsvormen die niet alleen apart voor kunnen komen, maar ook in combinatie met elkaar. Laat ik ze even overzichtelijk op een rijtje zetten:

• Niet alleen tussen de tenen kan de voetschimmel zich nestelen, maar ook onder de teennagels. Je ziet dan een gelige verkleuring en je merkt dat je teennagels brokkelig worden. Normaal is dit een gebrek aan Calcium, maar in dit geval is de voetschimmel de schuldige partij.
• Op de randen van de voet en op de voetzolen kunnen grote delen een rode, geïrriteerde gloed hebben, en je ziet duidelijk schilfers die loslaten van de voet.
• Met name op de voetzolen kunnen blaasjes ontstaan die heel vervelend jeuken. Deze blaasjes drogen na verloop van tijd in tot korstjes of bruine vlekjes.
• De meest voorkomende vorm is de schilfering tussen de tenen die wittig van kleur is. Vaak komt dit voor in combinatie met pijnlijke kloofjes. Deze vorm wordt ook wel eens gekscherend ‘tenenkaas’ genoemd, vanwege de penetrante geur die deze schimmel kan produceren, zeker in combinatie met eventueel aanwezige bacteriën.

Wat kun je zelf doen?

Je kunt zelf heel veel doen om het zwemmerseczeem terug te dringen en om daarna te voorkomen dat het later weer de kop op gaat steken. Voor het overzicht weer even een lijstje:

• Kijk even heel kritisch rond in je eigen badkamer: Heb je een houten vloer? Heel erg sfeervol, maar dit is erg slecht schoon te maken. Schimmels en andere bacteriën kunnen zich heerlijk nestelen in de kleine kiertjes. Dit geld ook voor houten vlonders in de badkamer. Ook de badmat is een haard van bacteriën en schimmels. Was dus heel regelmatig de badmat uit op 60 graden. Onnodig om te zeggen dat er ook regelmatig gedweild moet worden om de vloer sowieso schimmel- en bacterievrij te houden.
• Maar hoe schoon je badkamer ook is, draag gewoon badslippers. Dan is de kans van besmetting heel erg klein. Dit geld ook zeker als je een openbaar zwembad of een sauna bezoekt. Op blote voeten lopen is misschien wel lekker, maar anderen kunnen voetschimmel op de vloer achterlaten, die jij dan weer oppikt door op blote voeten te lopen.
• Draag bij voorkeur lederen schoenen. Deze ventileren veel beter dan synthetische schoenen. Op deze manier kan overtollig (zweet)vocht sneller afgevoerd worden waardoor de voeten droog blijven en minder warm worden.
• In de meest ideale situatie draag je open schoenen of sandalen. Maar in het Nederlandse klimaat is dit niet altijd haalbaar.
• Als je veel last hebt van zweetvoeten, gebruik dan talkpoeder voor je je sokken aandoet. Dit helpt om je voeten droog te houden.
• Over sokken gesproken: Gebruik bij voorkeur katoenen sokken. Deze ademen beter, en kunnen het transpiratievocht van de voeten beter opnemen dan sokken die van synthetische materialen zijn gemaakt. Daarbij komt het feit dat synthetische materialen alleen maar meer transpiratie van de voeten veroorzaakt. Doe iedere dag schone sokken aan, en was de smerige sokken op minimaal 60 graden.
• Als laatste, belangrijke, tip wil ik je het volgende nog meegeven: Iedere keer als je gedoucht hebt, gezwommen hebt of in de sauna bent geweest, zorg dan dat je je voeten heel erg goed afdroogt. Met name tussen en onder je tenen.

Antischimmel-middelen van de apotheek

Er zijn middeltjes op de markt die gewoon vrij verkrijgbaar zijn, dus zonder recept van de huisarts. Laat je hiein goed voorlichten door de apotheker, want er zijn bij sommige middelen wat bijwerkingen die in bepaalde gevallen beslist niet gewenst zijn. Met name voor vrouwen die zwanger zijn, of zwanger willen worden. En als je het niet vertrouwd, dan toch maar even naar de huisarts of de eerder genoemde tips gebruiken om zelf het probleem op te lossen.

Grofweg zijn de volgende middelen verkrijgbaar bij de apotheek of drogist:

• Het meest bekende product is Terbinafine. Dit is een crème wat door verschillende fabrikanten op de markt wordt gebracht. Deze crème is in staat om de schimmels te doden en is in de meeste gevallen afdoende. Na ongeveer een week zijn de schimmels verdwenen en kan de huid zich weer herstellen. Let er wel op dat Terbinafine niet gebruikt mag worden door zwangere vrouwen, of door vrouwen die hun kind voeden via borstvoeding. Minimum leeftijd voor gebruik van Terbinafine is 12 jaar.
• Dan zijn er de schimmel remmende middelen. Deze staan onder andere bekend onder de namen Sulconasol, Miconazol, Econazol en Clotrimazol. Deze middelen zijn minder zwaar dan Terbinafine, maar doden de schimmels niet. Ze remmen de groei van de schimmels, zodat je lichaam zelf de kans krijgt om te genezen en te herstellen. Nadeel is wel dat het langdurig gebruikt moet worden. Pas als de huid zich na ongeveer 3 weken vernieuwd heeft is de schimmel verdwenen. Je moet het daarna nog minimaal een week doorsmeren om te voorkomen dat de schimmel weer terug komt.
• En dan zijn er nog heel veel sprays en zalfjes. Deze zijn vaak minder agressief voor het lichaam, maar de resultaten zijn vaak wisselend. Laat je hierin goed voorlichten door de apotheker of drogist.

Naast deze middelen is het verstandig om ook een schimmeldodend middel te gebruiken voor je sokken en schoenen. Er is een poeder verkrijgbaar die je in je schoenen en sokken aan kunt brengen, om te voorkomen dat de schimmels zich weer tussen je tenen gaan nestelen.

Wanneer moet je naar de huisarts?

In bepaalde gevallen is het verstandig om toch naar de huisarts te gaan. Zeker in combinatie met andere aandoeningen kan voetschimmel grote problemen opleveren als het niet behandeld wordt, of als het eenvoudigweg met de ‘normale’ middelen niet geneest.

• Als je last hebt van diabetes, en zeker in combinatie met een open been.
• Als de schimmel zich niet alleen beperkt tot je voeten, maar ook op andere plekken van je lichaam voor problemen zorgen.
• Als de schimmel zich ook gaat manifesteren bovenop je voet, en niet alleen tussen de tenen of aan de onderkant en zijkant.
• Als de infectie dusdanige vormen aanneemt dat er ook daadwerkelijke ontstekingen aanwezig zijn waar vocht uit komt.
• Als de voetschimmel regelmatig terug keert. Er is dan vaak sprake van een dieper liggend probleem.
• Als het zwemmerseczeem na een eigen, reguliere, behandeling geen verbetering laat zien.

Huismiddeltjes uit de oude doos…

Met name Terbinafine is erg agressief voor het lichaam, en kan in sommige gevallen ongewenst zijn. Met name tijdens en rondom de zwangerschap. In veel gevallen grijpen mensen dan terug op huismiddeltjes, de tips die ze ooit gekregen hebben van (groot)moeder. Ik moet eerlijk zeggen dat veel van deze middeltjes uiteraard geen wetenschappelijke onderbouwing hebben, maar voor sommige mensen kan het heel goed werken. In mijn ogen kan het dan ook geen kwaad om het te proberen. Ik heb een paar van deze huismiddeltjes even voor je op een rijtje gezet:

• Neem gedurende minimaal 10 minuten een voetbad in lauw water. Dep de voeten daarna droog (niet wrijven!) en smeer ze goed in met een beetje Tea Tree Olie. Laat dit goed intrekken en smeer dan je voeten in met een vette crème op natuurlijke basis. Dit laatste is om je voeten te beschermen tegen uitdroging.
• Maak een warm voetbad klaar met flink wat blaadjes van de klimop. Na het toevoegen van een ruime hoeveelheid schoonmaakazijn en enkele teentjes knoflook kun je dit voetbad gebruiken. Blijf er minimaal 30 minuten in zitten, liefst langer. Daarna voeten droog deppen en insmeren met een vette crème.
• Je kunt je voeten ook twee keer per dag insmeren met olie op zink-basis. Het is bekend dat zink een hele sterke antibacteriële werking heeft. Als je de olie voor de nacht aanbrengt, hou dan wel je (katoenen) sokken aan in bed om te zorgen dat het zo lang mogelijk blijft zitten.

Conclusie

Een natuurlijke oplossing is uiteraard de beste oplossing. Maar let er wel op dat je niet koste wat het kost zelf door blijft dokteren. Als het niet binnen een redelijke periode geneest, maak dan een afspraak met je huisarts.