Waarom Haargroeimiddel Onzin Is & Wat Wél Werkt!

Een lekkere volle bos haar wordt vaak geassocieerd met jeugdigheid, aantrekkelijkheid en is vaak onderdeel van een gezonde uitstraling. Op het moment dat mannen en vrouwen merken dat het haar dunner wordt en de haarlijn gaat wijken, is dat vaak een heel groot probleem. Erg confronterend voor de meeste mensen, omdat je je direct ‘ouder’ gaat voelen.

Mensen die hier niet mee om weten te gaan, kunnen hier grote mentale problemen door krijgen. Het gevoel van niet meer aantrekkelijk zijn, niet meer ‘in de markt’ zijn, het besef van ouder worden: Het perfecte slachtoffer van de vele aanbieders van haargroeimiddeltjes die gouden bergen beloven.

Probeer eens te googelen op het woord ‘haargroeimiddelen’. Zo vreselijk veel resultaten, en de één belooft nog meer dan de ander. Als er zoveel beschikbaar is wat, volgens hen, hét wondermiddel is, waarom bestaan er dan nog steeds mensen die ongewild kaal zijn of kaal worden? De wereld van haargroeimiddelen is een oerwoud van artikelen waar in veel gevallen je haar niet weer gaat groeien, en je creditcard tegelijkertijd leeggeroofd wordt. Wat werkt nou wel en wat werkt nou niet? Maar eerst even kennis op doen over je haar en het kaal/kaler worden. Lees snel verder!

De levenscyclus van je haar

Om de werking van haargroeimiddelen te kunnen begrijpen, en vooral waarom je geduld moet hebben, wil ik eerst even dieper ingaan op de levenscyclus van het gemiddelde, gezonde, haar. Het is een heel langzaam proces die, mits volledig volgroeid, wel 7 jaar kan duren.

De haargroei voltrekt zich in drie fases:

• Fase 1: De Anagene fase (de groeifase)
• Fase 2: De Catagene fase (de uitvalfase)
• Fase 3: De Telogene fase (de rustfase)

Laten we alle drie even onder de loep nemen:

Fase 1: De Anagene fase (de groeifase)

Deze fase is de groeifase van het haar en duurt tussen de 2 en de 7 jaar. Dit is sterk wisselend van persoon tot persoon, en is voor een groot deel erfelijk bepaald. In het haarzakje, de follikel, vermeerderen de cellen zich waardoor het haartje naar van onderaf aan aangroeit. Het haartje wordt als het ware naar buiten gestuwd. Door dit proces groeit het haar met ongeveer 1 centimeter per maand. Het is voornamelijk deze fase die bepaald of de haarlijn gaat terugwijken of dat er zelfs kaalheid gaat ontstaan. Mensen die last hebben van Alopecia Androgenetica hebben een relatief korte Anagene Fase.

Fase 2: De Catagene fase (de uitvalfase)

Nadat het haar de groeifase heeft doorgemaakt, vervalt het in de Catagene fase. Het haarzakje krijgt een signaal van het lichaam dat de groeifase afgelopen is. Hierna wordt het haartje afgestoten, maar blijft voor dit moment wel in het haarzakje hangen. Na het afstoten krimpt het haarzakje tot ongeveer 16% van zijn normale lengte. Deze fase duurt ongeveer twee tot drie weken.

Fase 3: De Telogene fase (de rustfase)

Na de Catagene fase gaat het haarzakje even in de rust. Dit is een periode van ongeveer drie maanden. Het haartje wordt niet meer van binnenuit gevoed en aan het einde van deze fase zal het automatisch uitvallen, waarna de hele cyclus weer overnieuw begint. Een haartje wat de volledige cyclus doorlopen heeft, heeft aan het uiteinde een wit talgbolletje. Als je een haartje vindt die dat bolletje niet heeft, dan is het haartje afgebroken.

Als je deze drie fases bekijkt, en dan met name de eerste fase, dan kunnen we ook een verklaring geven waarom sommige mensen, en dan met name vrouwen, nooit heel lang haar kunnen krijgen. De groeifase duurt tussen de 2 en de 7 jaar. Er van uitgaande dat je haar ongeveer 1 centimeter per maand groeit, kunnen we hier een rekensommetje op loslaten: Als je een haarcyclus hebt met een Anagene fase van 7 jaar, dan zou je haar maximaal 7 x 12 x 1cm kunnen groeien. Dat is totaal 84 centimeter. Maar als je een haarcyclus hebt met een Anagene fase van 2 jaar, dan zal jouw haar nooit langer kunnen worden dan 24 centimeter (24 maanden à 1 centimeter per maand).

Waarom wordt je kaal?

Een gemiddeld Nederlands hoofd heeft ongeveer 100.000 haren. Per dag verlies je er ongeveer 100 haren. Ook al heb je deze haren iedere morgen in je borstel zitten, is dat geen reden om je zorgen te maken. Pas als je echt zichtbaar kale plekken krijgt, kunnen we spreken van extreme haaruitval, en dus van kaalheid. Maar vaak is het dan al te laat.

De meeste kaalheid, dus extreem haarverlies op een bepaalde leeftijd, is het gevolg van erfelijkheid. De genen van je ouders bepalen voor een groot deel mee of, en hoe vroeg, je last krijgt van haaruitval. Kijk maar eens om je heen in de familie: Heb je van beide zijden relatief veel mensen die na hun 40^ste jaar last hebben van een wijkende haarlijn, dan is de kans groot dat jij hier ook mee te maken krijgt. Maar het zou ook zomaar een generatie over kunnen slaan.

Maar bestaat er dan een kaalheids-gen? Nee, natuurlijk niet. De erfelijkheid heeft uiteindelijk te maken met het mannelijk hormoon Testosteron. Testosteron wordt omgezet in DHT (Dihydroxy-Testosteron). Deze transformatie vindt plaats in de hoofdhuid. DHT is schadelijk voor de haarwortels en zal deze op de langere termijn dusdanig beschadigen dat haren steeds dunner en korter worden. Op het einde van het proces gaat de haarwortel helemaal dood. Gevolg: kaalheid. Je kunt ook andersom redeneren: Mannen die kaal zijn, of kaler worden, hebben een hoog niveau testosteron. Veel testosteron in het lichaam wordt vaak in verband gebracht met een hoog libido….

Hoe dan ook, het feit dat een hoog niveau aan testosteron in het lichaam aan de basis staat van haaruitval, verklaart ook de reden waarom mannen vaak meer last hebben van kaalheid dan vrouwen. Mannen hebben nu eenmaal meer testosteron dan vrouwen.

De eerder genoemde drie fases vinden ook plaats bij kale mensen, maar dat gaat vaak zo snel dat de haartjes nooit de kans krijgen om te groeien. Met name de Anagene Fase gaat heel erg snel, waardoor de haartjes niet verder komen dan hele kleine, bijna microscopische, haartjes. Uiteindelijk heeft het haarzakje er geen zin meer in, en zal afsterven.

Bij mannen zal de kaalheid het eerst waarneembaar zijn op het voorhoofd, de wijkende haargrens. Als het proces zich voortzet, zal de man uiteindelijk helemaal kaal worden. Bij vrouwen gaat dit anders: Eventuele kaalheid zal te zien op de kruin van het hoofd, maar meer als een lichter wordende plek. Een vrouw zal zelden of nooit helemaal kaal worden.

Heel veel haargroeimiddeltjes die niet werken

Zoals eerder gezegd: Ga maar eens googelen op het woord ‘haargroeimiddelen’. De resultaten zijn ongelooflijk: Zoveel merken, zoveel middeltjes en zulke hoge prijzen! En allemaal beloven ze gouden bergen. Er wordt duidelijk ingespeeld op de emotie van de koper. IJzersterke marketing voor een doelgroep tot bijna elke prijs een oplossing zoekt.

Maar denk eens goed na: Als dat wondermiddel inderdaad zou bestaan, dan zou er toch niemand meer kaal zijn? En dan zou je het toch niet vinden op obscure en vage websites? Nee, dan zou het op de voorpagina van de Telegraaf staan!

Er wordt al eeuwen lang onderzoek gedaan naar die ultieme oplossing om haargroei weer te stimuleren. Hierbij inbegrepen allerlei spreuken, bezweringen, wonderolie op een mysterieuze manier gebrouwen, middeltjes van de Maya’s of een andere uitgestorven, en dus niet te controleren, stam. Tegenwoordig worden dezelfde principes nog steeds gehanteerd: Mengseltjes van relatief onschuldige kruiden, vitamines en mineralen worden verkocht als ‘haargroeimiddel’. Tot op de dag van vandaag worden dit soort middeltjes nog steeds verkocht, en er worden vele miljoenen euro’s mee verdiend.

Eén van de meest voorkomende verleidingen is de aanwezigheid van vitamine B-complex in shampoos. Op de verpakking staat dan duidelijk dat het deze vitamine de groei van het haar bevordert. Het is inderdaad waar dat B-complex noodzakelijk is voor gezond haar, maar deze moet dan komen uit goede kwaliteit voedingssupplementen of direct uit je voeding. Een vitamine B-complex die extern wordt aangebracht, dus via een lotion of een shampoo, zal nooit de wortels van het haar bereiken.

En als je termen tegenkomt zoals: “…Gemaakt volgens eeuwenoude traditie en receptuur…”, of “…99% kans op vernieuwde haargroei…”, ga er dan vanuit dat het allemaal nep is.

Er zijn een paar uitzonderingen

Tot de jaren ’80 kon je er vanuit gaan dat alle haargroeimiddelen op de markt nep waren. Een oplossing bestond er eenvoudigweg niet. Maar aan het einde van de vorige eeuw is daar verandering in gekomen. Dankzij de vooruitgang van de wetenschap en resultaten van jarenlang onderzoek, werd het mogelijk om producten te ontwikkelen die wél werken. Sinds die periode zijn er nog maar drie middelen die door de grote instanties wereldwijd toegelaten zijn tot de medicijnmarkt als producten die wél werken. Even een snelle beschrijving van deze drie:

Minidoxyl

Dit is een lotion die in een 2% oplossing vrij verkrijgbaar is. Er is ook een 5% oplossing die uiteraard veel effectiever is, maar deze is alleen op recept beschikbaar. Deze lotion is met name erg effectief bij behandeling van de kruin. Bij het bestrijden van een wijkende haargrens is de werking veel minder.

Finasteride (Propecia)

Dit middel is alleen werkzaam als er tijdig ingegrepen wordt. Voor een verregaande vorm van haaruitval is dit medicijn dus veel minder geschikt. De werkzaamheid is gebaseerd op het feit dat de transformatie van oestrogeen naar DHT moet verminderen. Hierdoor wordt de ongewenste haaruitval ook beduidend minder. Dit middel is alleen geschikt voor mannen. Vrouwen kunnen het natuurlijk gebruiken, maar alleen onder toezicht van een behandelend arts. Vrouwen mogen dit ook nooit gebruiken tijdens zwangerschap of als ze zwanger willen worden.

Ketoconazol

Dit middel wordt vaak verwerkt in shampoos. Het maakt het haar wat dikker (maskering) en voorkomt verder haaruitval. Shampoos die dit bestanddeel hebben, zijn gewoon vrij verkrijgbaar bij de drogist.

Bij alle medicijnen die ik hiervoor behandeld heb, is geduld een hele schone zaak. Je hebt eerder kunnen lezen dat de levenscyclus van haar heel lastig is. Om deze cyclus dus weer op te starten, en ook nog wat resultaat te zien, kan dit vaak maanden duren. Vaak wel langer. Als je na een paar weken geen resultaat ziet, ga dan niet direct stoppen. Gewoon doorzetten want het is een langdurig proces.

Andere oorzaken en oplossingen van ongewenst haaruitval

In dit artikel zijn we steeds uitgegaan van het feit dat haarverlies ontstaat als gevolg van genetische factoren, dat haarverlies dus alleen maar een erfelijke oorzaak heeft. Ondanks het feit dat dit wel de meest voorkomende vorm van haarverlies is, zijn er nog een paar andere, regelmatig voorkomende, oorzaken:

Ongewenst haaruitval door een ijzertekort

Het is een bewezen feit dat ijzertekort kan leiden tot ongewenst haarverlies. De oplossing is eenvoudig: Zorgen dat je voldoende ijzer binnenkrijgt. Grijp nu niet direct naar de ijzertabletten, maar probeer dit op een natuurlijke manier op te lossen. Dit kun je doen door het eten van bijvoorbeeld sperziebonen, broccoli, volkorenbrood, lamsvlees en rundvlees te eten. Met name bij veganisten en vegetariërs komt een ijzertekort regelmatig voor. Voor hen raad ik aan om naar de huisarts te gaan voor ijzerpillen, of eventueel ijzersupplementen in te nemen.

Ongewenst haaruitval door overmatige stress

Stress is een natuurlijke reactie van het lichaam. Om even te illustreren hoe stress werkt, even een voorbeeld uit de prehistorie: Vrouwlief blijft in de grot om voor de kids te worgen, en manlief gaat op pad om te jagen. Ontspannen loopt hij in het zonnetje door het veld, maar komt plotseling ook in oog te staan met een sabeltandtijger. Als reactie hierop slaat de stress toe bij de man: Alle beschikbare energie moet beschikbaar gesteld worden voor de organen en de lichaamsprocessen die op dat moment nodig zijn om te overleven. Denk hierbij aan de spieren (om snel weg te kunnen rennen), de ogen (om snel een verdachte beweging van de sabeltandtijger waar te kunnen nemen) en de hersenen (om snel beslissingen te kunnen nemen). De andere lichaamsprocessen zijn een zorg voor later. Deze organen en processen worden op dat moment op ‘stand-by’ gezet. Hierbij moet je denken aan het immuunsysteem en de spijsvertering. En ja, ook de haargroei is voor dat moment een probleem voor later. Eerst overleven!

Tegenwoordig komen we op straat niet zoveel sabeltandtijgers meer tegen, en je vrouw laat je tegenwoordig ook niet meer in een grot achter. Maar het principe is duidelijk. De stressreactie van het lichaam is nog steeds hetzelfde gebleven. Stress op je werk, stress door een thuissituatie, stress door sociale druk, allemaal vormen van stress waar we dagelijks mee te maken hebben. Op zich niet erg, als je daarna maar weer kunt ontspannen waardoor je lichaam weer normaal gaat functioneren.

Veel stress zorgt dus voor haaruitval. Als dit bij jou het geval is, dan is het uiteraard zaak om iets aan die stress te doen.

Ongewenst haaruitval door medicijngebruik

Het gebruik van sommige soorten medicijnen kunnen haaruitval als bijwerking hebben. Als jij te maken hebt met ongewenst haaruitval, lees dan eerst even de bijsluiters van jouw medicijnen, voordat je andere actie gaat ondernemen. Overleg eventueel met je behandelend arts voor andere medicijnen die deze bijwerking niet hebben.

Als laatste: Wat kun je nog meer doen?

Er zijn natuurlijk nog meer oplossingen. Niet zozeer om het haar weer te laten groeien, maar meer om het haarverlies te maskeren. Dit kun je doen door bijvoorbeeld een spray te gebruiken die je haar een beetje verdikt. Je kunt ook kiezen voor haar-extensies en zelfs haartransplantatie behoort tot de mogelijkheden.